इंडोनेशियावर नैसर्गिक आपत्तींचं संकट : पूर, भूस्खलन, ज्वालामुखी आणि भूकंपाने देश हादरला

इंडोनेशिया सध्या विनाशकारी नैसर्गिक आपत्तींच्या चक्रात अडकला असून देशाच्या विविध प्रांतांमध्ये परिस्थिती गंभीर बनली आहे. सुमात्रा आणि जावा या दोन प्रमुख बेटांवर गेल्या काही दिवसांत पूर, भूस्खलन, ज्वालामुखी उद्रेक आणि हलक्या भूकंपाच्या धक्क्यांनी जनजीवन विस्कळीत झाले आहे. मोठ्या प्रमाणावर मानवी जीवितहानी, मालमत्तेचे नुकसान आणि हजारो नागरिकांचे विस्थापन यामुळे प्रशासनावर मोठे आव्हान उभे राहिले आहे.

सुमात्रावर प्रचंड पूर—६९ मृत, शेकडो बेपत्ता

सुमात्रा बेटावर सततच्या मुसळधार पावसामुळे भीषण पूर आणि भूस्खलनाची परिस्थिती निर्माण झाली आहे. अधिकृत अहवालांनुसार आतापर्यंत किमान ६९ जणांचा मृत्यू झाला आहे, तर ५९ हून अधिक नागरिक बेपत्ता आहेत. अनेक भागांमध्ये रस्ते तुटल्याने बचाव पथकांना मदतकार्य पोहोचविण्यास मोठ्या अडचणी येत आहेत.

North Sumatra आणि West Sumatra या प्रांतात पूरपाणी घरांच्या छपरांपर्यंत पोहोचले असून, २,००० पेक्षा अधिक घरांचे पूर्ण अथवा अंशतः नुकसान झाले आहे. बाधित भागांतून आतापर्यंत ५,००० हून अधिक लोकांना सुरक्षितस्थळी हलविण्यात आले आहे. पाणीपुरवठा, वीज, संचार व्यवस्था मोठ्या प्रमाणावर कोलमडल्याने अनेक कुटुंबे अन्न व औषधांच्या तुटवड्याला सामोरे जात आहेत.

जावामध्ये ज्वालामुखीचा उद्रेक—Semeru पुन्हा सक्रीय

जावा बेटावरील Mount Semeru या सक्रिय ज्वालामुखीने तीव्र उद्रेक केला असून, मोठ्या प्रमाणावर राख व धुराचे ढग आकाशात पसरले आहेत. ज्वालामुखीच्या वाढत्या हालचालींमुळे प्रशासनाने सर्वोच्च इशारा पातळी लागू केली आहे. परिसरातील ३०० हून अधिक नागरिकांना सुरक्षितस्थळी हलविण्यात आले, तर ज्वालामुखीजवळ अडकलेल्या १७८ पर्वतारोहकांचे रेस्क्यू ऑपरेशन यशस्वीपणे पूर्ण करण्यात आले.

जरी मोठ्या प्रमाणात जीवितहानी झाल्याचे वृत्त नाही, तरी राखेचा मारा, गरम वायूचे प्रवाह आणि ज्वालामुखीजवळील गावांवरील धोक्यामुळे वातावरण तणावपूर्ण आहे. सततच्या ज्वालामुखी क्रियेमुळे स्थानिक प्रशासन सतर्कतेचा इशारा देत आहे.

भूकंपाचेही धक्के—भीतीचे वातावरण कायम

पूर आणि ज्वालामुखीच्या संकटात भर म्हणजे सुमात्रा प्रांतात हलक्या ते मध्यम तीव्रतेचे भूकंपाचे धक्के नोंदवण्यात आले आहेत. त्यामुळे आधीच कमकुवत झालेली घरे व संरचना आणखी असुरक्षित बनली आहेत. अनेक नागरिकांना उघड्यावर रात्री काढावी लागत असून परिस्थिती अधिकच बिकट बनली आहे.

बचावकार्य सुरू, तरी आव्हाने मोठी

इंडोनेशियाची राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन यंत्रणा (BNPB), सैन्य व स्वयंसेवी संस्था पूरग्रस्त भागांमध्ये मदतकार्य गतीने करीत आहेत. मात्र भूस्खलनामुळे रस्ते बंद, पूरपाणी वाढलेले, तसेच दुर्गम गावांशी संपर्क तुटल्याने रेस्क्यू ऑपरेशनला मंद गती येत आहे.

अंतरराष्ट्रीय मदतीची अपेक्षा व्यक्त करण्यात आली असून शेजारी देशांनी मदत पुरवण्याची तयारी दर्शविली आहे.

पर्यावरणीय संकटाची गंभीर जाणीव

अतिवृष्टी, हवामान बदल, जंगलतोड, भौगोलिक अस्थिरता या सर्व कारणांचा परिणाम म्हणून इंडोनेशियातील आपत्ती अधिक तीव्र होत आहेत. या घटनांचा वेग—ज्वालामुखी, पूर, भूस्खलन, भूकंप—हे जगाला हवामान बदलाची भीषण जाणीव करून देतात.

विशेषतः “पॅसिफिक रिंग ऑफ फायर” या जोखमीच्या पट्ट्यात असलेल्या इंडोनेशियासाठी आपत्ती व्यवस्थापन, पुनर्वसन व पर्यावरण संरक्षण हे आगामी काळातील अत्यंत महत्त्वाचे विषय ठरणार आहेत.